Het dagelijks leven in kamp Westerbork

In het voorjaar van 1944 legde de Joodse gevangene Rudolf Breslauer het dagelijks leven in kamp Westerbork vast op film. Hij deed in opdracht van de Duitse kampcommandant Albert Gemmeker, die een professionele Public Relations film wilde, mogelijk om de economische waarde van het kamp te laten zien aan zijn bevelhebbers. De Westerbork film werd nooit voltooid, maar een groot deel van het ruwe materiaal is bewaard gebleven en bevindt zich in het archief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Breslauers film laat de transporten zien die elke dinsdag mensen vervoerden naar andere concentratiekampen. De meeste beelden tonen echter ‘normale momenten’; gezonde mannen en vrouwen die werken in ateliers, scènes in het ziekenhuis, cabaret en zelfs een kerkdienst. Sinds 1948 zijn fragmenten van de film op grote schaal gebruikt in documentaires, films of journaals. In het bijzonder de scene waarin het Nederlandse Sinti meisje Settela Steinbach naar ons kijkt van achter de deuren van een wagon; dit beeld werd iconisch voor het systematische uitroeiingsprogramma van de nazi’s.

De film van Rudolf Breslauer wordt (terecht) beschouwd als een onvervangbaar en uniek document van de Tweede Wereldoorlog. Hij toont de enige bekende bewegende beelden van het dagelijks leven in en deportaties van of naar een nazi-concentratiekamp. Om dit audiovisuele erfgoed te beschermen, heeft Beeld en Geluid samen met het NIOD en het Herinneringscentrum Kamp Westerbork de film in 2016 genomineerd voor opname in het UNESCO Memory of the World Register voor documentair erfgoed.