BIOGRAFIE
Ik ben Hans Hamburger. Ik ben in 1930 geboren in Nijkerk. Ik was de jongste in een Joods gezin en ik had een broer en twee zussen. In 1936 zijn we naar Amersfoort verhuisd, naar de Sint Ansfridusstraat, tegenover het Pesiebad. We hebben ontzettend veel plezier gehad daar in dat zwembad. Tot we er op zeker moment niet meer in mochten; we zagen wel Duitse soldaten met hun zwempakjes naar het zwembad marcheren.
Ik zat tot augustus 1941 op de Openbare School. Daarna moesten we naar een aparte joodse school, dat gebeurde gewoon. Er werd op die school niet gepraat over de Duitse dreiging. Dat lieten ze kennelijk aan de ouders over, maar die spraken ook niet met hun kinderen over dat soort dingen. In maart ’42 moesten we een gele ster gaan dragen met daarop het woord ‘Jood’. Mijn moeder heeft die gewoon op m’n jas genaaid en ik heb er normaal mee gelopen. Het zei me eigenlijk helemaal niks.
Op 20 augustus 1942 zijn we ondergedoken; we moesten op 21 augustus melden in Amsterdam, maar als we dat gedaan hebben, dan waren we afgevoerd naar Duitsland en daar omgebracht. Op het moment van onderduik werd alles voor mij heel anders. Want we sloegen onze eigen voordeur dicht, we gingen naar het onderduikadres en daar gingen we op de grond liggen slapen. Toen werd mij pas duidelijk dat het oorlog was. We hebben veertien dagen op de zolder bij onze groenteboer gezeten. Daarna zijn mijn ouders en ik naar de Veluwe verhuisd, naar onze definitieve onderduikplaats. M’n zussen en broer waren al een stuk ouder; zij hebben wel bij ons in de buurt gezeten, maar daar heb ik in de oorlog vrijwel geen contact mee gehad.
Mijn zussen en broer hebben mijn ouders overgehaald om onder te duiken. Mijn vader was heel gezagsgetrouw en die wilde eigenlijk niet afwijken van wat er allemaal voorgeschreven werd. Maar zij hebben hem dus gedwongen door te zeggen dat ze anders ook niet zouden onderduiken en toen zijn we allemaal weggegaan. In die tijd werden wij de familie Van Dijk en ik was Hans van Dijk.
(foto onder: onderduikadres aan de Potsgildeweg in Nunspeet)
Hamburger, Hans, geboren in 1930 vertelt een verhaal:
We zijn er allemaal doorgekomen, ons hele gezin, en vormen als zodanig een uitzondering. Want je komt bijna nooit mensen tegen die uit hun gezin niemand verloren hebben in de oorlog. Van de Joodse mensen niet. Die zijn er niet veel.
Hamburger, Hans, geboren in 1930 vertelt een verhaal:
